Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Γ. Παπανδρέου μάλλον θα κερδίσει τη κρίσιμη σημερινή ψηφοφορία στη Βουλή, σχετικά με την εφαρμογή των νέων μέτρων λιτότητας. Πρόκειται για βασικό όρο των εταίρων της ΕΕ, προκειμένου να συνεχιστεί η δανειοδότηση της χώρας του. Υπάρχουν όμως έντονες λαϊκές διαμαρτυρίες, ακόμη και φασαρίες έξω από τη Βουλή, και η ψηφοφορία θα είναι οριακή και γεμάτη εντάσεις. Στη συνέχεια η Ελλάδα θα συνεχίσει τη πορεία που χαράχτηκε στις Βρυξέλες, αλλά θα είναι σε θέση αδυναμίας, και με την ανάγκη μιας συνεχιζόμενης αλληλεγγύης εκ μέρους των εταίρων της.
Η υπερψήφιση των μέτρων θα είναι αρκετή για να αποσοβηθεί η άμεση κρίση. Η αδυναμία όμως της Ελλάδας απέναντι στις διεθνείς αγορές θα συνεχιστεί, και οι συζητήσεις για χρεοκοπία δεν θα κοπάσουν. Εν τω μεταξύ, η διαιρεμένη χώρα θα πρέπει να εφαρμόσει τα νέα μέτρα λιτότητας, να προχωρήσει σε θεσμικές μεταρρυθμίσεις, και να ξανακερδίσει το διεθνές της κύρος. Καμία άλλη χώρα της ευρωζώνης ή της ΕΕ, δεν έχει αντιμετωπίσει ποτέ άλλοτε μια τέτοια πρόκληση.
Η κυβέρνηση Παπανδρέου θα πρέπει να παλέψει και με μια πολιτική και κοινωνική κρίση. Η συναίνεση με το κύριο αντιπολιτευτικό κόμμα μοιάζει απίθανη. Παράλληλα, υπάρχει μεγάλη αντίδραση από τα συνδικάτα του δημοσίου, από ένα όλο και πιο φοβισμένο κοινό, και από διάφορες πολιτικές ομάδες που συντηρούν τις συνεχιζόμενες διαδηλώσεις στους δρόμους.
Μέσα στο ίδιο το κόμμα του, ο Παπανδρέου έχει να αντιμετωπίσει τις αντιδράσεις των βουλευτών του, αλλά και των ψηφοφόρων του, και η θέση του είναι ιδιαίτερα περιορισμένη. Κοινωνικά, όλο και πιο πολλοί Έλληνες δείχνουν απεγνωσμένοι, και αβέβαιοι για τη πορεία που επιλέχθηκε. Παρακολουθώντας τις διαμαρτυρίες, γίνεται αντιληπτό πως υπάρχει ένα μεγάλο μέρος κόσμου έτοιμο να αγκαλιάσει κάποιον ριζοσπάστη ή και λαϊκιστή ηγέτη. Κάποιον που θα προσφέρει μια εθνικιστική απάντηση στην αδυσώπητη κρίση.
Στα παραπάνω θα πρέπει να προστεθεί και μια θεσμική αδυναμία, που κάνει το ρόλο της κυβέρνησης ακόμη πιο δύσκολο. Πολλά κομμάτια της δημόσιας γραφειοκρατίας είναι δυσλειτουργικά. Το προσωπικό είναι υπεράριθμο, εξαιτίας της κομματοκρατίας, που επί χρόνια προχωρούσε σε ανεξέλεγκτες ρουσφετολογικές προσλήψεις. Οι διαδικασίες του δημοσίου είναι απαρχαιωμένες, αρτηριοσκληρωτικές, πυραμιδικά οριοθετημένες, και το ηθικό των υπαλλήλων είναι χαμηλό. Πολλές φορές, ο αρμόδιος υπουργός στερείται των μέσων, της ενημέρωσης, και της τεχνογνωσίας από πλευράς αυτών που θα πρέπει να κατευθύνει. Αυτού του είδους τα προβλήματα είναι πολύ καίρια, ειδικά όταν θα πρέπει να εφαρμοστούν αμφιλεγόμενες και αβέβαιες πολιτικές.
Ο Παπανδρέου δεν έχει πολλές επιλογές. Δεν υπάρχει ενδεχόμενο συγκυβέρνησης, συνασπισμού, ή σχηματισμού μιας τεχνοκρατικής κυβέρνησης. Ο βασικός του αντίπαλος, ο αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας Α. Σαμαράς, έχει κερδίσει πολύ έδαφος μετά από το ρίσκο που πήρε αμφισβητώντας εξαρχής την οικονομική διάσωση. Στη προσπάθεια της να αποφύγει τη κλιμάκωση του πολέμου με το συνδικαλιστικό κίνημα, η σοσιαλιστική κυβέρνηση προχωρά με μεγάλη προσοχή στις περικοπές δημοσίων δαπανών και στις ιδιωτικοποιήσεις. Οι φορολογικές αυξήσεις όμως, πνίγουν την ανάπτυξη.
Η αντιπολίτευση παρουσιάζει τον πρωθυπουργό ως αναποφάσιστο, και ως τσιράκι της ΕΕ και του ΔΝΤ, παγιδευμένο σε μια πολιτική ατζέντα που δεν είναι καν δική του. Κάτω απ αυτές τις συνθήκες του είναι πολύ δύσκολο να ασκήσει ισχυρή ηγεσία και να ισχυριστεί ότι υπερασπίζεται τα εθνικά συμφέροντα.
Οι εταίροι της Ελλάδας θα πρέπει να συνεχίσουν τη στήριξη της προσπάθειας της Αθήνας. Τους συμφέρει να μη χρεοκοπήσει η χώρα, ώστε να μην υπονομευτεί το ευρώ και να μην αποσταθεροποιηθούν οι διεθνείς χρηματικές αγορές. Ούτως ή άλλως δεν μπορούν να εξαναγκάσουν την Ελλάδα να αποχωρήσει από την ευρωζώνη, και καμία ελληνική κυβέρνηση δεν θα έκανε κάτι τέτοιο εθελοντικά. Ακόμη και αν η Ελλάδα διώχνονταν από το ευρώ, πάλι θα έπρεπε να ενισχυθεί οικονομικά, για να αποφευχθεί μια κρίση στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα.
Επομένως, το ερώτημα δεν είναι πόσο πόνο μπορεί η Ελλάδα να αντέξει με μια νέα λιτότητα, αλλά το αν μπορεί να δεσμευτεί να διορθώσει τη κατάστασή της με συστημικές μεταρρυθμίσεις. Κανένας δεν θέλει την αποτυχία της Ελλάδας, αφού δεν θα υπάρξουν κερδισμένοι. Η ευρωπαϊκή ιδέα θα παραμείνει ζωντανή μόνο αν η Ελλάδα πετύχει πραγματικές μεταρρυθμίσεις. Και αυτό πρέπει να είναι το δίδαγμα των υπόλοιπων ταλαιπωρημένων χωρών της ΕΕ.
Οι πολιτικοί και τα ΜΜΕ συνήθως εστιάζουν στο δράμα της πολιτικής κρίσης, στις φασαρίες στους δρόμους, και στις διπλωματικές διαφωνίες. Οι σοβαρές όμως επενδυτικές αποφάσεις θα πρέπει να εστιάζουν στις βαθύτερες πραγματικότητες. Είναι η Ελλάδα συντονισμένη με την ΕΕ; Είναι σοβαρή στη δέσμευσή της να μεταρρυθμιστεί; Αυτό θα πρέπει να είναι το σημείο στο οποίο θα πρέπει να επικεντρωθεί η περίφημη «εμπιστοσύνη» των αγορών.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου